كتاب لمعه دمشقيه، يك دوره فقه جامع است كه مطابق نظر شيعه اماميه و آراى مشهور فقهاى شيعه توسط فقيه مشهور مرحوم شمس الدين محمدبن مكى عاملى متوفى به سال 786 هجرى قمرى معروف به شهيد اول نگارش يافته است. شهيداول كتاب «اللمعة الدمشقيه» را در پاسخ دعوت على بن مؤيد حاكم وقت خراسان نوشت. على ابن مؤيد آخرين حاكم از سلسله سربداران شيعى مذهب بود كه با شهيد اول نيز مكاتبه و ارتباط داشت تا آنكه در نامه از او درخواست كرد براى مرجعيت علمى و فقهى شيعيان خراسان به آنجا هجرت كند چرا كه آنان مرجع و مقتداى دينى نداشتند. شهيد اول با توجه به موقعيت خاص شيعيان در منطقه شامات و عوامل سياسى اجتماعى آن دوره، از اين اقدام پوزش طلبيد ولى به جبران آن كتاب ارزشمند لمعه را نگاشت و آن را همراه وزير على ابن مؤيد ارسال داشت. اين كتاب پس از شهادت وى به دليل لطافت تعبير، تنظيم و تبويب مطالب، استحكام و اتقان مباحث و جامعيت آن در عين موجز و مختصر بودنش در حوزه‌هاى علميه با استقبال فراوان روبرو گشت و شروح بسيارى بر آن نوشته شد كه مهمترين آنها شرح مرحوم زين الدين بن على بن احمدعاملى متوفى به سال 965 هجرى قمرى معروف به شهيد ثانى به نام «الروضة البهية فى شرح اللمعة الدمشقية» است كه شرح مزجى و نيمه استدلالى بر لمعه شهيد اول مى‌باشد.

كتاب «الروضة البهية فى شرح اللمعة الدمشقيه» بيش از چهار صد سال است كه نخستين متن درسى فقه استدلالى حوزه‌هاى علميه مذهب اماميه بوده و هم اكنون نيز اين موقعيت را دارا است. اين كتاب از چنان جايگاه والايى برخوردار است كه طبق نوشته مرحوم حاج شيخ آغا بزرگ تهرانى در كتاب الذريعه قريب به نود شرح و حاشيه بر آن نگارش يافته است. خود شهيد ثانى نيز از چنان مكانت و منزلتى برخوردار بوده كه دانشمندان پس از او به شايستگى از ايشان تجليل كرده‌اند چنانكه مرحوم شيخ حر عاملى در اين باره مى‌گويد: موضع و موقعيت شهيدثانى در فقه و علم و فضل و زهد و عبادت و تقوى و تحقيق و تبحر و عظمت مقام و شكوه منزلت و جامعيت فضائل و كمالات مشهورتر از آن است كه آنها را بازگو نماييم. محاسن و اوصاف پسنديده‌اش بيش از حد احصاء و شمارش است و مصنفات و آثار علمى او مشهور و بر سر زبانها است. او فقيه، مجتهد، نحوى، حكيم، متكلم عالم به قرآن و جامع انواع علوم و دانشها بوده و نخستين كسى است كه در جمع علماء شيعه به تصنيف كتابى در دراية الحديث آغاز كرد (امل الآمل ج 1 / 85)

كتاب ارزشمند شرح لمعه با آنكه به نام نويسنده بزرگوار آن يعنى شهيد ثانى است. ليكن با عنايت به شيوه نگارش كتاب كه به شكل شرح مزجى و آميخته با عبارات لمعه شهيد اول مى‌باشد در حقيقت ميراث ماندگار آن دو اسوه فقاهت به شمار مى‌آيد كه با وجود بيش از يك قرن فاصله ميان شهادت شهيد اول و ولادت شهيدثانى اثرى مشترك و هماهنگ مى‌نمايد.

در دانشكده‌هاى حقوق و الهيات نيز كتاب لمعه و شرح آن از اهميت خاصى برخوردار بوده و مهمترين منبع درسى متون فقه و دروس مرتبط با فقه در مقطع كارشناسى و كارشناسى‌ارشد به حساب مى‌آيد.

كتاب مباحث حقوقى شرح لمعه كه هم اكنون به لطف و رضايت حق‌تعالى چاپ شده و در اختيار دانشجويان فقه و حقوق و علاقمندان به مطالعات فقهى قرار گرفته است، در يك مجلد حاوى اكثر ابواب فقه از كتاب المتاجر تا پايان كتاب الديات مى‌باشد و صرفآ بخش عبادات شرح لمعه آن هم به دليل عدم كاربرد آن در مباحث حقوقى، ذكر نگرديده است. همچنين در جهت نماياندن اهميت و مكانت فقه در مسائل اجتماعى و تطبيق آن با مقررات حقوقى، در پاورقى اكثر صفحات، شماره مواد قانون مدنى و قانون مجازات اسلامى آورده شده است تا در هر مبحث خواننده را در مطالعه تطبيقى و مقايسه‌اى مطالب فقه با قوانين موضوعه يارى رساند. اميد است كه مورد قبول دانشجويان گرامى و محققان و اساتيد گرانقدر قرار گيرد.