در دهه‌های اخیر، با گسترش درگیری‌های مسلحانه، خشونت‌های قومی، و فروپاشی ساختارهای حکومتی در برخی مناطق جهان، کودکان به‌عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های جمعیتی، به طور روزافزون در معرض ارتکاب شدیدترین و فجیع‌ترین جنایات بین‌المللی قرار گرفته‌اند. بهره‌کشی نظامی از کودکان، تجاوز جنسی، قتل، گروگان‌گیری، کوچ اجباری، گرسنگی‌دادن عمدی، و شکنجه‌های جسمی و روانی تنها بخشی از مواردی است که در خلال مخاصمات به وقوع پیوسته و کودکان قربانی اصلی آن بوده‌اند. باوجود تصویب اسناد بین‌المللی متعدد در راستای حمایت از حقوق کودک، واقعیت میدانی حاکی از آن است که جنایت علیه کودکان همچنان در سطح گسترده‌ای ادامه دارد و پاسخ جامعه جهانی ‌نسبت به این وضعیت، به‌رغم برخی پیشرفت‌ها، هنوز از کارآمدی و جامعیت لازم برخوردار نیست.

بر همین اساس، یکی از مهم‌ترین پرسش‌های بنیادین که نگارش این کتاب بر محور آن استوار شده، این است که نظام عدالت کیفری بین‌المللی، به‌ویژه در قالب محاکم بین‌المللی، تا چه میزان توانسته در شناسایی، پیگرد، و مجازات عاملان جنایات بین‌المللی علیه کودکان موفق باشد و در راستای حمایت از حقوق و منافع کودکان قربانی گام‌های مؤثری بردارد؟ این پرسش در بستر چالش‌های ساختاری، حقوقی و اجرایی محاکم بین‌المللی، و در سایه بررسی رویه‌ها و پرونده‌های مطرح‌شده در این نهادها موردمطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.

هدف اصلی این کتاب، بررسی جامع و تحلیلی چگونگی واکنش محاکم بین‌المللی کیفری نسبت به جنایات ارتکابی علیه کودکان است؛ اعم از دادگاه‌های کیفری بین‌المللی ویژه مانند دادگاه‌های یوگسلاوی سابق، رواندا و سیرالئون، و همچنین دیوان دائمی بین‌المللی کیفری. این بررسی از دو منظر اصلی صورت می‌پذیرد: نخست، تحلیل مفهومی و حقوقی جایگاه کودکان در اسناد بین‌المللی و اساسی‌ترین اصول ناظر بر رسیدگی به جرایم علیه آن‌ها؛ دوم، مطالعه و تحلیل پرونده‌های کیفری موجود در رویه قضایی این محاکم در خصوص جنایات علیه کودکان، اعم از استفاده از کودکان در مخاصمات، تجاوزات جنسی، بی‌خانمان سازی، و سایر اعمال مغایر با قواعد حقوق بین‌الملل بشر‌دوستانه و حقوق بشر.

از دیگر اهداف این پژوهش، نقد ساختارهای حمایتی و جبرانی موجود برای کودکان قربانی در فرایند دادرسی بین‌المللی، شناسایی خلأهای اجرایی در روند پیگیری حقوقی جرایم ارتکابی، و در نهایت ارائه پیشنهادهایی جهت ارتقا کارآمدی دیوان بین‌المللی کیفری و سایر محاکم مشابه در حمایت مؤثرتر از کودکان است. در همین راستا، تلاش شده است تا با استفاده از منابع حقوقی معتبر، بررسی پرونده‌های قضایی و اسناد بین‌المللی، تحلیلی جامع و منسجم از موقعیت فعلی حمایت از کودکان در رویه محاکم بین‌المللی ارائه شود.

مطالعه این کتاب می‌تواند برای پژوهشگران، دانشجویان حقوق بین‌الملل، حقوق بشر و حقوق کودک، و همچنین نهادهای اجرایی و مدنی فعال در حوزه عدالت انتقالی، صلح و حقوق بشر، ابزاری علمی جهت درک بهتر سازوکارهای موجود و امکان‌سنجی اصلاح آن‌ها در آینده باشد.