حقوق، ابزارى است براى ترجمان ارزشها كه در قالب‌هاى تكليف، حق يا اختيار هيأت مى‌گيرند.

ارزشها بعنوان غايت قواعد حقوقى در مسير اجابت ضروريات اجتماعى، نقشى بسزا در پويايى حقوق ايفا مى‌كنند. شناسايى هر نظام حقوقى، مستلزم دركى درست از ارزشهاى مؤثر در آن است، اكثر ارزشهاى حقوقى در بعضى موارد با منافع تلافى پيدا مى‌كنند، اما ارزشها و منافع نه با يكديگر مخلوط مى‌شوند و نه پيوسته در مقابل يكديگر قرار مى‌گيرند. خصوصآ اينكه بعضى از منافع اصولا متضمن ارزشهايى مثبت است.

نظام حقوقى بين‌المللى را مى‌توان برپايه دو ركن عالى به تصوير كشيد :

اول، بشريت محورى به اين معنا كه فرديت انسان به همان اندازه فارغ از حصارهاى مختلفى چون تابعيت، زمان و مكان بايد مورد توجه قرار گيرد كه اصالت اجتماع بايد لحاظ شود.

دوم، صلح مدارى در اين مفهوم كه جامعه انسانى با تكيه بر غايت پاسدارى از صلح و امنيت به راه خود جهت دهد.

آرمان صلح جامعه بين‌المللى، همواره در طول تاريخ تكامل حقوق بين‌الملل، ذهن انديشمندان را متوجه خود ساخته و رويكردهاى گوناگونى را از سوى صاحبنظران به منظور تحقق، حفظ و ارتقاى اين آرزوى بشرى ببار نشانده است.

با بررسى برگهاى سياه تاريخ فجايع جامعه انسانى، بخصوص جنگ جهانى دوم از زمان تولد سازمان ملل متحد، تصويب اسناد متعدد حقوق بشرى در قالب نظام ملل متحد، خاتمه يافتن دوران جنگ سرد و بويژه برپايى كنفرانس جهانى حقوق بشر در وين در سال 1993 اين ايده رو به تقويت گذاشته است كه ارتباطى تنگاتنگ، ميان احترام به حقوق بشر و آزادى‌هاى بنيادى وصلح و امنيت بين‌المللى، حاكم است.

متأسفانه تاكنون، هيچ اثر فارسى به تبيين اين ارتباط نپرداخته و در منابع انگشت شمارى، تنها به ذكر موضوع اكتفا شده است. از مجموع بررسى‌هاى بعمل آمده و مطالعه منابع غير فارسى در كتابخانه دانشكده حقوق و علوم سياسى دانشگاه تهران، كتابخانه مركز مطالعات عالى بين‌المللى دانشگاه تهران، كتابخانه مركز مطالعات حقوق بشر دانشگاه تهران، كتابخانه تخصصى وزارت امور خارجه، كتابخانه يونسكو، كتابخانه مركز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران و منابع اينترنتى نيز تنها چند مقاله كوتاه در اين خصوص بدست آمد كه بطور مستقيم به اين موضوع پرداخته بودند و عمدتآ ادبيات موجود، متأثر از رشته روابط بين‌الملل مى‌باشد.

هدف از اين پژوهش، در گام اول، گردآورى اطلاعات و در گام دوم، تبيين علمى و فنى ارتباط بين حقوق بشر و صلح و امنيتى است كه از تركيب ادبيات حقوق بين‌الملل، حقوق بشر، حقوق عمومى و روابط بين‌الملل مايه گرفته باشد.

در اين كار تحقيقى، تلاش برآن است تا ضمن تأمل بيشتر در سير تحول نهضت حقوق بشر و بستر اين تحولات يعنى جامعه بين‌المللى و ابزارهاى حمايت داخلى و خارجى، تعمقى در مفاهيم نظرى حقوق بشر و صلح و امنيت، و تجزيه وتحليل جنبه‌هاى انسانى رويدادهاى مهم بين‌المللى، در يابيم كه آيا :

1ـ نقض حقوق بشر و آزادى‌هاى اساسى را مى‌توان عاملى در بروز درگيرى‌ها، تكوين جنگهاى داخلى و نهايتآ مصداق تهديد يا نقض صلح و امنيت بين‌المللى برشمرد؟

2ـ رعايت حقوق بشر و آزادى‌هاى اساسى را مى‌توان عاملى در جلوگيرى از گسترش درگيرى‌ها، تكوين جنگهاى داخلى و نهايتآ مصداق حفظ و ارتقاى صلح و امنيت بين‌المللى دانست؟

يكى از قابل توجه‌ترين دستاوردها و پيامدهاى پاسخ مثبت به پرسشهاى فوق، گسترش بيش از پيش اختيارات شوراى امنيت، بعنوان مرجع اوليه و اصلى حفظ صلح و امنيت بين‌المللى است كه بنابراين، طى فعاليت پژوهشى ديگرى، لزوم تبيين معيارهاى حقوقى تشخيص موارد نقض فاحش، گسترده و سيستماتيك حقوق بشر از سوى اين ركن سياسى، مقتضى است.

اولين پايان نامه كارشناسى ارشد رشته حقوق بشر در كشور در خردادماه 1383 تحت عنوان "رعايت حقوق بشر، عاملى در حفظ صلح و امنيت بين‌المللى" تحت نظر جناب آقاى دكتر جمشيد ممتاز و مشاوره سركار خانم دكتر نسرين مصفا و جناب آقاى دكتر عباس كدخدايى در دانشگاه حقوق و علوم سياسى دانشگاه تهران توسط نگارنده مورد دفاع قرار گرفت و كتابى كه اكنون پيش روى مخاطبين ارجمند قرار دارد، متن پايان نامه ياد شده است كه زير نظر جناب آقاى دكتر عباس كدخدايى با لطف و حسن عنايت ويژه‌اى از سوى ايشان، تغييراتى يافته است.