انرژی برق قابلیت تبدیل به انواع انرژی را به راحتی میسر می‌سازد و همراه با پیشرفت جوامع یک نیاز روز‌افزون است. برق، پیش‌نیاز توسعه است و کمبود آن سبب کندی رشد اقتصادی می‌شود. در سال 2020، انرژی الکتریکی با معامله 31.4 میلیارد دلار[1]، هفتاد و یکمین محصول پرمعامله جهان بود. تقاضا برای برق به سرعت در حال رشد است و پایانی برای آن متصور نیست. در آغاز قرن بیست و یکم، تصور هر فرآیند تولید یا خدماتی که برای ارائه کالاها و خدمات به برق متکی نباشد دشوار است. درجه دسترسی خانوارهای خصوصی به برق، معیاری برای پیشرفت تمدن است و دستیابی به دسترسی جهانی به عنوان یک اولویت سیاستی توسط دولت‌ها در سراسر جهان شناسایی شده‌است.

صنعت برق ایران با خیل عظیمی از چالش‌های متنوع در صنعت برق دست و پنجه نرم می‌کند اما همزمان، چالش‌های مختلف جهانی، راه‌حلی غیر از سوخت‌‌های فسیلی درپیش دارد. چشم انداز انرژی موجود در جهان دستخوش دگرگونی اساسی است. با پذیرش تغییرات آب و هوایی به عنوان تهدیدی بزرگ برای موجودیت دائمی انسان بر روی زمین، دولت‌ها در سراسر جهان در راستای ایفای تعهدات بین‌المللی خود از جمله توافق پاریس شروع به حذف تدریجی استفاده از منابع انرژی فسیلی و درگیر شدن در گذار به سمت تکیه بر انرژی‌های تجدیدپذیر کرده‌اند. در این زمینه دو روند را می‌توان مشاهده کرد: اول، جایگزینی استفاده از انرژی فسیلی در فرآیندهای حمل و نقل، گرمایش، سرمایش و صنعتی با برق است؛ تحولی که بدون شک باعث رشد بیشتر تقاضا برای برق خواهد شد. دوم، جایگزینی برق تولید شده با استفاده از سوخت‌های فسیلی با برق تولید شده از منابع تجدیدپذیر است. به موازات این گذار انرژی بین‌المللی، توسعه کمتر قابل مشاهده‌ای در حال وقوع است و آن هم اتصال سیستم‌های برق ملی با یکدیگر و ظهور بازارهای بین‌المللی برق است.

پرداختن به موضوع تجارت برق در زمینه هایی چون زیست‌محیطی، سیاسی، اقتصادی و از منظر حقوق تجارت بین‌الملل حائز اهمیت است. یک جنبه چالش برانگیز مبادلات برق این است که مدیریت آن همیشه در سطح چند ملیتی است. به عبارت دیگر از آنجا که بازارهای انرژی به طور فزاینده‌ای یکپارچه می‌شوند، اقدامات ملی برای تأثیرگذاری بر ترکیب بخش انرژی داخلی تأثیرات فرامرزی دارد. با توجه به افزایش ادغام بین‌المللی بازارهای برق، سیاست‌های ملی در زمینه گذار انرژی باید برای به حداقل رساندن هزینه‌هایشان هماهنگ شوند[2]. بحران شرایط آب و هوایی جهان، ضرورت سنجش سازگاری اقدامات با اثر فراگیر، از جمله تجارت فرامرزی برق را با تعهدات بین‌المللی زیست‌محیطی در راستای لزوم کاهش انتشار کربن می‌طلبد. همچنین ارزیابی صرفه اقتصادی تجارت برق، با در نظرگرفتن مواردی از جمله هزینه‌های تولید، انتقال و قیمت نهایی برق و تأثیر آن بر رشد و رفاه اقتصادی مردم، ضروری است.

گسترش همکاری بین دولت‌ها در خصوص تجارت برق پاک (برق تولید شده از انرژی‌های تجدید پذیر)، نیازمند شکل‌گیری هنجار بین‌المللی و ایجاد اعتماد بین کشورهاست.

با توجه به رشد تقاضای مصرف برق، وابستگی بخش‌های مختلف تولیدی و خدماتی به انرژی برق و شکل گیری بازارهای منطقه‌ای برق، شناخت ابعاد حقوقی تجارت بین‌الملل این نوع از انرژی ضروری است. بررسی جنبه‌های تجارت برق، امکان شناخت هنجار‌های بین‌المللی در حال شکل‌گیری در این زمینه و سامان‌دهی به شکل‌گیری هنجارهای متناسب با ویژگی‌های خاص آن را می‌دهد. همچنین شناخت دقیق تحولات بین‌المللی و ملزومات آن ضروری است تا سیاست‌گذاری‌های ملی هماهنگ با جهت حرکت بین‌المللی بوده و در نهایت موجد رشد و توسعه کشور گردد. شناخت دقیق ابعاد تجارت بین‌المللی برق لازمه سیاست گذاری و تقنین منطبق با جهت حرکت بین‌المللی است و کاربرد نوشته پیش‌رو از این باب است.