1- سيرتحول تاريخي، منابع ومباني نظري
2- فرآيند شناسايي حق برآب آشاميدني سالم
3- منابع و مستندات حق بر آب آشاميدني سالم درنظام بينالمللي حقوق بشر
4- حق برآب آشاميدني سالم در قوانين ايران
5- محتواي حق بر آب آشاميدني سالم در اسناد بينالمللي
6- مفهوم حق بر آب آشاميدني سالم
7- حقوق مرتبط با حق بر آب آشاميدني سالم
8- ويژگيهاي آب آشاميدني سالم
9- حقوق وتكاليف دولتها در تضمين حق بر آب آشاميدني سالم
10- تعهدات بين المللي جمهوري اسلاميايران درسطح ملي
11- سازوكارهاي بينالمللي مرتبط با حق بر آب آشاميدني سالم
12- سازوكارهاي وابسته سازمان ملل متحد
13- سازوكارهاي غيردولتي تأمينكننده آب آشاميدني سالم
آب براي زندگي و ادامه حيات ضروري است؛ با اين حال ميليون ها نفر از مردم جهان با کمبود آب و مبارزهاي دائمي به منظور تأمين آب سالم براي نيازهاي اساسي خود مواجهند. هرساله ميليونها کودک همچنان از بيماريهاي قابل پيشگيري ناشي از آب ناسالم ميميرند . فاجعههاي طبيعي مربوط به آب، مانند سيلها و توفانها برخي از فقيرترين کشورهاي جهان را آزار داده و گرسنگي و سوءتغذيه را تشديد ميکند. در دهه گذشته برای تأمين دسترسي مردم به آب آشاميدني سالم و بهداشتي پيشرفت چشمگيري به وجود آمده، اما براي تعميم اين خدمات ضروري به مردم فقير و کساني که همچنان از آن محرومند، هنوز تلاش فراواني لازم است.
اهداف مربوط به آب و فاضلاب که تا سال 2015 بايد از سوي جامعه بينالمللي تحقق میيابد، گامي اساسي به سوي هدف نهايي ايجاد حق بر آب آشاميدني سالم و امکانات کافي دفع بهداشتي فاضلاب براي همه است. امكان دسترسي به آب آشاميدني و دفع بهداشتي فاضلاب نيز براي دستيابي به ساير هدفهاي توسعه هزاره، مانند کاهش فقر، گرسنگي و سوءتغذيه، کاهش مرگ و مير کودکان، برابري جنسيتي، فراهم نمودن فرصت بيشتر براي آموزش و پرورش ، توسعه پایدار و سلامت محيط زيست، ضروري است. زنان و دختران حمل و نقل کنندگان اصلي آب براي خانواده ها يشان در جهان هستند.اين وظيفهاي است که زمان و انرژي ارزشمندي را به مصرف مي رساند که درغير اين صورت دختران ميتوانند آن را صرف رفتن به مدرسه کنند.
آب علاوه بر تأمين نيازهاي اساسي انسان مانند آشاميدن، پخت و پز و بهداشت، به توسعه پايدار نيز کمک ميکند. آب منبع مهم انرژي در برخي مناطق دنياست؛ در حالي که در بخشهاي ديگر جهان به اين منظور از آن استفاده نميشود. آب براي کشاورزي و بسياري فرايندهاي صنعتي نيز ضروري است. به عنوان مثال، در بيشتر کشورها بخش جداييناپذير صنعت حمل و نقل ميباشد. اما با توجه به طبقهبندي يادشده، جهان در قرن حاضر با معضل کمبود آب آشاميدني، يعني ابتداييترين و مهمترين نياز و حق انساني روبروست و حق بر آب در بخش كشاورزي، محيط زيست و صنعت در جايگاه بعدي قرار دارد. کمبود آب آشاميدني، با توجه به نقش حياتي خود، روزبه روز براي سازمانهاي بينالمللي، دولتها و سياستمداران جهان مفهوم بيشتري مييابد. بنا بر آمار تأييدشده از سوي "سازمان بينالمللي صندوق حمايت از کودکان ملل متحد"، در حال حاضر 2/1 ميليارد نفر، يعني حدود 20 درصد مردم جهان از آب آشاميدني محروم هستند.[1] حق بر آب آشاميدني از حقوق مهم انساني است؛ تا جايي که کميته حقوق بشر براي احترام و رعايت اين حق همواره به دولتها تذکر ميدهد. حق بر آب آشاميدني که به دليل ارتباط با ساير حقوق نسل اول و دوم حقوق بشر و همچنين با حقوق محيط زيست و حق بر توسعه به عنوان طيف سوم حقوق بشر نه تنها عدم رعايت و احترام به آن موجب نقض ديگر حقوق ميشود، بلکه بسياري از کارشناسان معتقدند که براي حفظ اين ماده حياتي نبردهايي آغاز شده و جنگ بعدي، جنگ آب شرب است. کشورها بايد براي رودخانههاي مرزي و منابع مشترک آب، مديريت و برنامهريزيهاي مؤثري داشته باشند. جنگ اعراب و اسرائيل در سال 1967[2]، به خاطر دسترسي به آب بود، پس بايد از منازعات آينده جلوگيري کرد.
همچنین حق برآب آشاميدني سالم ازجمله حقوق اقتصادي است که با ديگر حقوق مدني وسياسي درارتباط مي باشد وعدم دسترسي به آب آشاميدني سالم هم موجب نقض حقوق مدني و سياسي وهم موجب نقض حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي است. شناسایی این حق در اسناد بین المللی به صورت صریح نیست و به صورت ضمنی مورد شناسایی قرار گرفته است.دولت ها به سبب تضمين حق برآب آشاميدني سالم ملزم به احترام، حمايت و اجراي اين حق هستند که براي تضمين اين حق مکانيزم ها وسازوکارهاي بين المللي نقشي به سزا در زمينه نظارت بررعايت حق برآب آشاميدني سالم دارند.
درفصل نخست این کتاب منابع، مباني و سير تحول تاريخي اسناد بين المللي حق برآب آشاميدني سالم مورد بررسی قرار گرفته که براي ارائه چارچوب تئوريک بحث از سيرتحول تاريخي حقوق بشر معاصروهمزمان سيرتحول تاريخي حق برآب آشاميدني سالم ومباني نظري درنظر گرفته شده و جايگاه حق برآب آشاميدني سالم درعرف، رويه قضايي و حقوق ايران نیز بحث شده است. فصل دوم به محتواومفهوم حق برآب آشاميدني سالم درميثاق و ارتباط اين حق باديگر حقوق اقتصادي، اجتماعي وفرهنگي و درنهايت تعهد دولت ها اشاره شده است. در فصل پاياني با در نظر گرفتن سازوكارهاي موضوعي، سازوكارهاي مبتني بر معاهدات بينالمللي و سازوكارهاي غيردولتي تأمينكننده آب آشاميدني سالم به معرفي اين سازوكارها، مجموعه اهداف و وظايفشان پرداخته شده است.
[1]- Peter H. Gleick , The Human Right to water , Pacific Institute for Studies in Development, Environment and Security , 1999 , p.488
[2]-Melina . Williams , Privatization and The Human Right To Water - Challenges for The New Century , University of Michigan , 2006 , p.471