قرآن، کتاب آسمانی است که هیچ‎کس نمی‎تواند همانند آن را بیاورد، چرا که اگر این کار شدنی بود مسلماً معاندین و مخالفین سرسخت اسلام و قرآن این حربه را به کار می‎بردند، ولی از زمان نزول قرآن تا به امروز و تا هیچ وقت، موفق به این کار نشده و نخواهند شد و کسانی هم که اقدام به این کار کرده‎اند جز رسوایی و خواری نتیجه‎ای به دست نیاوردند. قرآن کریم در چهار مورد از مردمان جهان خواسته است که اگر شکّی در آسمانی و وحی بودن قرآن دارند، نظیر و مانند قرآن و آیات آن را بیاورند و در این امر از تمامی قوای خود استفاده نمایند و از انس و جن نیز استمداد نمایند. این دعوت، برای بار اول، نظیر تمام قرآن را مطرح نموده است. در سوره اسراء آیه 88 می‎فرماید: «قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لاَ يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً» بار دیگر خواسته تا نظیر ده سوره از سوره‎های آن را بیاورند و در سوره هود آیه 13 می‎فرماید: «أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَيَاتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِينَ‌» و برای بار سوم دعوت نموده که فقط یک سوره نظیر سوره‎های قرآن (هر چند سوره کوچک) باشد بیاورید و در سوره بقره آیه 23 می‎فرماید: «وَ إِنْ کُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِينَ‌» و باز در سوره یونس آیه 38 می‎فرماید: «أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِينَ‌» پس از بیان عجز انسان از آوردن حتی یک سوره مانند سوره‎های قرآن، خداوند متعال به انسان‎ها هشدار می‎دهد که از عناد و غرض‎ورزی دست بردارند و تقوی پیشه نموده و از آتش دوزخ بر حذر باشد، بنابراین در آیه 24 سوره بقره می‎فرماید: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِينَ‌».

قرآن آخرین کتاب آسمانی و قانون الهی بر بشریت است و سایر کتب آسمانی را با توجه به مقتضیات زمان تکمیل کرده است و دین اسلام نیز دینی است کامل و مورد قبول خداوند، بنابراین بدون تعصب باید تنها به کتاب قرآن و دین اسلام متوسل شد. در آیات مختلف، دین اسلام به عنوان دین مورد قبول نزد خداوند معرفی شده است، در سوره آل عمران آیه 19 می‎فرماید: «إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلاَمُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْکِتَابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَکْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ» و در آیه 85 همان سوره نیز به وجه زیبا می‎فرماید: «وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلاَمِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ‌»

بنابراین، چنانچه کسی دینی غیر از اسلام انتخاب نماید، هرگز از او پذیرفته نمی‎شود و در آخرت از زیانکاران خواهد بود و در آیه 102 همان سوره نیز می‎فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَ لاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ‌» که اشاره بر این است که برای رستگاری، لازم است که قبل از مرگ به دین اسلام روی آورد و هنگام فوت مسلمان از دنیا رفت. در جایی دیگر خداوند متعال از کامل شدن دین اسلام و پسندیدن آن برای مردم می‎فرماید: «...الْيَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِينَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْکُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَکُمُ الْإِسْلاَمَ دِيناً...» این امر منطقی است، چرا که اگر در یک جامعه‎ای، قانونگذار اقدام به وضع قانون جدیدی نماید، این بدان معنی است که قانون قبلی نسخ شده و قانون جدید لازم‎الاجراست و هیچ‎کس نمی‎تواند قانون قبلی و منسوخ را اجرا نماید.

قرآن، همان وحی الهی است که عیناً بدون کم و کاست به ما رسیده است و هیچ‎گونه تحریف و تغییری در آیات و کلمات آن وجود ندارد. برخلاف سایر کتب آسمانی که دستخوش تغییر و تحریف قرار گرفته‎اند، خداوند حافظ و نگهبان قرآن کریم می‎باشد. آیات متعددی در بیان این حقیقت می‎باشد. در سوره حجر آیه 9 می‎فرماید: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ‌» این آیه صراحتاً دلالت دارد که قرآن از تحریف، محفوظ مانده و خواهد ماند و خداوند در برابر تحریف‎کنندگان از کتاب خود دفاع کرده و دست ستمکران و خیانت‎کاران را از تحریف و تغییر آیات قرآن به نفع خویش کوتاه خواهد نمود و در سوره فصلت آیات 41 و 42 می‎فرماید: «إِنَّهُ لَکِتَابٌ عَزِيزٌ* لاَ يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لاَ مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَکِيمٍ حَمِيدٍ» این آیه شریفه، قرآن کریم را از انواع و اقساط باطل پاک و بدور معرفی می‎کند. لازم به ذکر است که از مصادیق روشنِ باطل، تحریف است که در قرآن راه ندارد و در سوره کهف آیه 27 می‎فرماید: «وَ اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْکَ مِنْ کِتَابِ رَبِّکَ لاَ مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِهِ وَ لَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً» منظور از «کلمات او را تغییر دهنده‎ای نیست» یعنی، هیچ‎کس قادر به تبدیل و تحریف آیات و احکام الهی که در قالب کلمات آمده است نمی‎باشد.

در برخی آیات، خداوند، خطاب به پیامبر می­فرماید که در بازخوانی قرآن در

لحظه­ی وحی تعجیل نکن چرا که جمع­آوری و بازخوانی آن بر عهده ماست.

از این آیات نیز می­توان استنباط کرد که خداوند متعال قرآن کریم را از تحریف و تبدیل حفظ می­نماید. در این خصوص، در آیه114 سوره طه می­فرماید: «... وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضىٰ إِلَيْكَ وَحْيُهُ ...» و در آیه17 سوره قیامت می­فرماید: «إِنَّ عَلَيْنٰا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ » .

علاوه بر آیات فوق، حدیث معتبر و متواتر «ثقلین» نیز دلیل دیگری بر بطلان ادعای تحریف در قرآن کریم می‎باشد. براساس این روایت پیامبر (ص) در اواخر عمر شریف خود دو یادگار گرانبها (قرآن و عترت) را به امت معرفی کرده و می‎فرماید تا قیامت از آن پیروی نمایید.

بدین ترتیب، مفهوم چنین دستوری این خواهد بود که تا آن زمان قرآن از دستبرد حوادث و تحریفات مصون می‎ماند. دلایل دیگری نیز بر عدم تحریف قرآن وجود دارد که به خاطر طولانی شدن مطلب، از ذکر آن‎ها خودداری می‎شود. این در حالی است که سایر کتب آسمانی، غیر از قرآن کریم که آخرین کتاب آسمانی و معجزه جاویدان است، دستخوش تحریف واقع شده‎اند و قابل اعتماد نمی‎باشند در این خصوص در آیات 46 سوره نساء و 13 و 41 سوره مائده از عنوان «يُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ» و «يُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ» استفاده شده است و در آیه 75 سوره بقره می‎فرماید «...کَانَ فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَسْمَعُونَ کَلاَمَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ‌».

قرآن کریم، کتابی است فرا زمانی و فرامکانی، به این معنی که آیات آن، خطاب به سرزمین مشخص و قوم و ملتی معین مانند اعراب نمی‎باشد و نیز محدود به زمان خاصی نمی‎باشد که بگوئیم این قرآن برای هدایت مردم جاهل اعراب پیش از اسلام بوده است، بلکه آیات قرآن صراحتاً بیان‎گر این امر است که قرآن برای تمامی انسان‎ها و تمامی جهانیان است و کتابی است برای تمامی زمان‎ها و اعصار، و آیات و احکام آن هیچ وقت کهنه نشده و نخواهد شد. سیاق آیات قرآن کریم طوری است که خطاب به تمامی مردمان از لحاظ مکانی و زمانی می‎باشد و لحن آیات طوری است که گویا همین لحظه نازل گردیده است. همه جا سخن از عموم انسان‎هاست مانند یا بنی آدم، یا ایها الناس، یا ایها الذین آمنوا، یا عبادی و یا ایها الانسان. در برخی آیات، «قرآن» روشن‎کننده و تذکر برای عموم معرفی شده است. در سوره تکویر آیه 27 فرموده «إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعَالَمِينَ‌» و در سوره آل عمران آیه 138 فرموده «هذَا بَيَانٌ لِلنَّاسِ وَ هُدًى وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ‌» و در برخی آیات رسالت پیامبر جهانی معرفی شده است. در سوره سباء آیه 28 می‎فرماید «وَ مَا أَرْسَلْنَاکَ إِلاَّ کَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيراً وَ نَذِيراً...» و در سوره اعراف می‎فرماید: «قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْکُمْ جَمِيعاً ...» و در سوره انبیا آیه 107 می‎فرماید: «وَ مَا أَرْسَلْنَاکَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ‌» و نیز در سوره فرقان آیه اول می‎فرماید: «تَبَارَکَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَکُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيراً» بنابراین قرآن، خود براین ادعا که این کتاب صرفاً برای اعراب و برای یک برهه­ی خاصی از زمان نازل شده، خط بطلان کشیده و مخاطبین قرآن، همه­ی جهانیان و قوانین آن ناظر بر همه انسان‎ها است.

از آنجائی که قرآن وحی الهی بوده و از طرف خداوندی نازل شده است که عالم و آگاه و توانا به هر کاری می‎باشد، مسلماً احکام آن نیز دقیق و عادلانه بوده و سعادت و رستگاری جوامع بشری را تأمین خواهد کرد. تجربه نشان داده است که قانونگذاران، هر چند دقیق و ماهر باشند و در امر قانونگذاری شور و تبادل نظر و بحث و مذاکره نمایند، با گذشت زمان، نقاط ضعفِ قانون وضع شده­ی آن‎ها آشکار شده و با توجه به مقتضیات زمان نیازمند اصلاح یا تغییر می‎باشد. بنابراین احکام و دستورات قرآن کریم که از این امر مستثناست، می‎تواند بهترین منبع و الگو برای قانون­گذاران باشد.

قرآن کریم در هر موضوعِ حقوقی، دستورات و احکامی دارد که نیازمند تحقیق و تدبّر می‎باشد، از جمله حقوقی که در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته، حقوق قراردادها می‎باشد. خداوند متعال در آیات مختلف، مردم را به رعایت عهد و پیمان دعوت نموده و از نقض و عدم وفاء به آن نهی می‎نماید، چنانچه اگر به این آیات عمل شود جامعه در امنیت بوده و مردم با اطمینان خاطر به انجام معاملات و اعمال حقوقی خود اقدام خواهند نمود و هرگونه اختلاف و دعاوی از بین خواهد رفت و به دنبال آن، سعادت و رستگاری دنیوی و اخروی تأمین خواهد شد.

در این کتاب در حد وسع و توان سعی بر آن است که احکام و آیات مربوط به حقوق قراردادها، استخراج و مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به این منظور، مطالب در دو بخش ارائه خواهد شد. بخش اول، آیات و احکام کلی و عمومی قراردادها و بخش دوم آیات و احکام خاص که در خصوص قراردادهای معین و مشخص وجود دارد.