1- حل و فصل مسالمت آميزاختلافات از گذشته تا امروز
2- روشهاي ديپلماتيك حل و فصل مسالمت آميز
3- حل و فصل به شيوه « شبه قضايي»
4- حل و فصل به شيوه قضايي
5- سازمان ملل متحد و حل و فصل اختلافات بين المللي
در دوران کهن، دولتها سعی در حل و فصل اختلافات خود داشتند، ولی مهمترین روشی که آنها برای حل اختلافاتشان به کار میبردند، توسل به جنگ بود و تا مدتها نیز در حقوق بین الملل مجاز شمرده میشد و بعضی از دانشمندان جنگ را یک پدیده طبیعی در صحنه بین الملل میدانستند.
در واقع، از هنگامیکه مرزبندیهای هويتی ميان اقوام، قبايل وگروههای انسانی شکل گرفت، جنگها و منازعات نيز پديدار شد ند. در اين معنا، جنگها ومنازعات به اندازه تاريخ بشر قدمت دارند، اما تلاشها و کوششها برای جلوگيری از جنگ به ويژه در شکل سازمان يافته و برنامه ريزی شده آن از قدمت زيادی برخوردار نيستند.
به دلیل خسارتهای زیاد ناشی از جنگ، توسل به زور به مرور زمان مطرود شد و کشورها سعی کردند اختلافاتشان را از طرق مسالمت آمیز حل و فصل نمایند . تلاشهای زیادی در باب توسل به شیوههای مسالمت آمیز برای حل و فصل اختلافات بین المللی صورت گرفته اند، ولی تلاش جدی اولیه و فراگیر در سطح جهانی را باید در کنفرانسهای لاهه و پس از آن یافت.[1]
بنابراین میتوان گفت که یکی از اصول حقوق بین الملل این است که دولتها باید اختلافات خود را با روشهای مسالمت آمیز حل و فصل کنند و به این منظور نباید به استفاده از زور متوسل شوند. منشور ملل متحد و اعلامیه مانیل این اصل را تقویت میکنند. میثاق جامعه ی ملل که حل و فصل نظامیاختلافات را منع نکرده بود دولتهای عضو را متعهد میکرد تا ابتدا به روشهای مسالمت آمیز حل و فصل اختلافات متوسل شوند؛ در واقع اصل عدم توسل به زور در حقوق بین الملل در آن زمان وجود نداشت. همبستگی دولتهای مختلف جهان به هم مستلزم تایید روابط مسالمت آمیز بین این نظامها بود.
معاهده پاریس معروف به معاهده ( بریان_کلوگ)مقرر میدارد: طرفهای معظم این معاهده به طور رسمیاز طرف مردمان خود اعلام مینمایند که توسل به جنگ را برای حل و فصل مناقشات بین المللی محکوم و استفاده از آن را به عنوان شیوه خط مشی ملی در روابط خود با یکدیگر الغا مینمایند. با لازم الاجرا شدن منشور ملل متحد در مورخ 24 اکتبر 1945 اصل فیصله مسالمت آمیز اختلافات مورد تایید رسمیو قطعی دولتها قرار گرفت. ماده اول منشور که اهداف سازمان را تعیین میکند از ضرورت حل و فصل یا تعدیل اختلافات یا وضعیتهای بین المللی که ممکن است به نقض صلح منجر شوندبا روشهای مسالمت آمیز و بر اساس اصول عدالت و حقوق بین الملل سخن میگوید . منشور به طور صریح بیان میدارد که تمام اعضا باید اختلافات بین المللی خود را با روشهای مسالمت آمیز حل کنند به نحوی که صلح، امنیت و عدالت بین المللی به مخاطره نیفتد.