ترجمه این کتاب کاملاً تصادفی بود. نمی‌دانم حقوق تجارت بین‌الملل چه سِرّی دارد که این همه علاقمند دارد. روزی در اینترنت در جستجوی مقالات و کتب معتبر در خصوص برخی مباحث حقوق تجارت‌بین‌الملل بودم که کتاب حاضر با عنوان (Essential International Trade Law) توجهم را جلب کرد. مجموعه کتاب‌های بایسته ها[1] سعی دارند در رشته‌های گوناگون حقوقی اطلاعاتی مفید را به خوانندگان عرضه نمایند. پس از خواندن فهرست و مباحث مفید آن دریافتم با کتابی قلیل‌الحجم و کثیر المنفعت مواجه هستم و مصمم شدم آن را برای دانشجویان دوره لیسانس که نیاز به دانستن اطلاعاتی کلی و البته علاقمند به مباحث این رشته جذاب هستند را ترجمه کنم.

این روزها کتاب خواندن هم کار سختی شده و بی‌حوصلگی‌ که به آفت اصلی این روزهای ما تبدیل شده باعث شده خیلی از ما کتاب‌های نخوانده زیادی در کتابخانه‌های خود داشته باشیم! ولی باید اعتراف کرد که کیفیت زندگی آدم‌ها رو دو چیز تعیین می‌کند. کتاب‌هایی که می‌خوانند و انسان‌هایی که ملاقات می‌کنند. هرچه زندگی مدرن تر می‌شود وقت آدم‌ها کمتر می‌شود و مشغله‌های روزانه و دغدغه معاش فرصت مطالعه را محدود‌تر کرده است. از این روز خواندن کتاب‌هایی با حجم کم ولی با منفعت زیاد به نحوی که هم وقت زیادی از خواننده نگیرد و هم اطلاعات مفیدی در اختیار وی قرار دهد بسیار مطلوب خواهد بود. نباید از یاد بریم پیشینیان ما برای کسب علم با امکانات محدود آن روزگاران چه مرارت‌هایی متحمل شده اند. مثلاً عالم برجسته آیت الله العظمی محمد غروی (متوفی 1348 شمسی در آمل) می‌فرمود که در حجره طلبگی خود در نجف اشرف مکرر اتفاق افتاده است که در زیر سایه دود چراغ با چند برگ کاهو سد جوع کرده شب را با مطالعه و تحریر به صبح رسانیده است.

اگرچه طبق قوانین کشور ما در ترجمه آثار خارجی محدودیت چندانی از لحاظ کپی رایت وجود ندارد ولی دلایل اخلاقی حقیر را برآن داشت که از نویسنده کتاب برای ترجمه کسب اجازه نمایم. ایمیلی برای ایشان ارسال نمودم و در آن اجازه خواستم که کتاب را ترجمه کنم. خوشوقتانه خانم دکتر میشل سانسون فوراً با تقاضای بنده موافقت نموده و جالب اینکه نسخه‌ی جدید کتاب همراه با اصلاحاتی را برایم ارسال نمودند و البته ترجمه را مشروط بر این کردند که فقط برای اهداف آموزشی (غیر انتفاعی) باشد. رفتار این حقوقدان اجنبی برایم جالب بود چرا که با اینکه هیچ شناخت قبلی از بنده نداشت ولی بدون هیچ مانعی درخواستم را اجابت نمود و حتی برای ترجمه فارسی آن نیز دیباچه‌ای نوشتند. لازم به ذکر است ایشان از اساتید برجسته حقوق تجارت بین‌الملل و داوری می‌باشند که هم اکنون نیز استاد دانشگاه سیدنی غربی استرالیا هستند. از ایشان تا کنون کتب و مقالات متعددی در زمینه حقوق تجارت بین‌الملل و نیز حقوق بشر منتشر شده است.

این کتاب در هشت فصل به صورت مختصر تقریباً به اکثر مباحث اصلی حقوق تجارت‌بین‌الملل اشاره کرده است. مباحثی مانند منابع حقوق تجارت بین‌الملل، موافقت‌نامه‌های اصلی در این حوزه، سازمان تجارت جهانی، بلوک‌های تجاری، مسایل حقوق رقابت، انواع قراردادهای تجاری بین‌المللی از قبیل قراردادهای نمایندگی، توزیع، فرانچایز، لیسانس، کنوانسیون‌های مهم در تجارت بین‌الملل مانند کنوانسیون بیع بین‌المللی، اصول قراردادهای بازرگانی بین‌المللی، اسناد مهم در حمل و نقل دریایی و هوایی و زمینی و ریلی و ترکیبی، بیمه کالا، اینکوتِرمزها، شیوه‌های پرداخت ثمن، انتقال مالکیت، مالیات، روش‌های حل و فصل اختلافات تجاری بین‌المللی و آیین‌های آن و نیز مباحث مربوط به حقوق تجارت الکترونیکی از مسایل محوری این کتاب هستند. لازم به ذکر است با توجه به اینکه نویسنده اصلی اثر استرالیایی بوده در اثر خود به گاه به قوانین داخلی این کشور در رابطه با تجارت‌بین‌الملل اشاره کرده است ولی به علت اینکه آن قوانین داخلی بوده و ارتباط چندانی با خوانندگان فارسی زبان نداشته است از ترجمه بخش‌هایی از آن صرف نظر شده است.

آخرین چاپ کتاب مربوط به سال 2005 می‌باشد ولی با توجه به برخی تحولات قوانین تجارت بین‌الملل، سعی شده تا حد امکان به آخرین قوانین مربوط اشاره شود. ترجمه برخی از واژه‌های مهم هم در پاورقی قید شده است.

تجارت بین‌الملل حتی نامش هم هیجان انگیز است. گواه این مطلب علاقه زیاد دانشجویان رشته حقوق برای ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در این رشته جذاب است. رشته‌ای که به جرئت باید گفت پرتحول ترین رشته در علم حقوق است و هر روزه شاهد تغییر در آن هستیم و پارادایم‌ها بیشتر دچار تغییر و تحول می‌شوند چه اینکه اساساً تجارت بین‌الملل دنیای پرشتابی است. همچنین باید اذعان داشت مطالب این رشته از علم حقوق بسیار گسترده و متنوع بوده و احاطه به کلیه مباحث آن کاری بس دشوار است. 

این کتاب اطلاعاتی کلی را به خوانندگان ارائه می‌نماید. بدیهی است که برای مطالعه تفصیلی مباحث باید به کتب مفصل و تخصصی و مقالات علمی مرتبط و آرای قضایی صادره مراجعه نمود. امروزه دیگر یافتن کتب و مقالات جدید در اینترنت به سادگی امکان‌پذیر شده است و زحمت مراجعه به کتابخانه و جستجوی نشریات و مقالات تا حد زیادی از دوش پژوهشگران برداشته شده است.

مخاطبان این کتاب در وهله اول دانشجویان مقطع لیسانس رشته‌های حقوق و مدیریت بازرگانی و اقتصاد هستند. این کتاب همچنین برای مشاوران حقوقی و بازرگانان شاغل در امر تجارت خارجی و نیز همه علاقمندان به حقوق تجارت بین‌الملل که نیازمند دانستن اطلاعاتی کلی می‌باشند مفید خواهد بود.

البته برای اشتغال عملی در این حوزه باید علاوه بر احاطه نسبی به قوانین بین‌المللی به انبوه مقررات داخلی نیز توجه داشت در غیراینصورت نتیجه مطلوبی به همراه ندارد. وقتی گدایی به سلطنت رسید و از روزی که به تخت نشست دستور داد نان بپزند و دسته کنند و کفش بدوزند و انبار کنند تا جائیکه کسب و کار رسمی مردم مملکتش نانوایی و کفاشی شد به او گفتند اگر روزی با دولتی جنگ کنی به غیر از نان و کفش چیزهای دیگر هم لازم است چون دیگر نه انباری بوده که پر از کفش نباشد و نه تاپوئی که مالآمال نان نشده باشد. جواب داد نه رفیق ما با کسی سرجنگ نداریم اما اگر تو بدانی چقدر گرسنگی کشیده پابرهنه راه رفته‌ام تصدیق می‌کنی که اگر همه عالم را هم نان و کفش کنم چشم و دلم سیر نمی‌شود. حکایت ما هم همین است که اگر به یک جنبه بپردازیم و از جنبه‌های دیگر غافل شویم مفید فایده نخواهد بود.

به دانشجویان عزیز توصیه می‌کنم برای مطالعه و تحقیق در زمینه حقوق تجارت بین‌الملل زبان انگلیسی خود را تقویت نمایند و سعی کنند مباحث جدید را از منابع اصلی و دسته اول مطالعه نمایند چرا که فی المثل اگر شخصی شنا بلد نباشد ناچار است در قسمت کم عمق آب شنا نماید و نمی تواند غور و تفحص داشته باشد. روزی برای کسی مهمان عزیزی رسید و صاحبخانه بیرون آمد که برایش غذا تهیه کند به دکان بقالی رفته گفت پنیر خوب داری بقال جواب داد پنیری دارم مثل کره میزبان گفت پس معلوم می‌شود کره بهتر است پرسید کره‌ات خوب است بقال گفت از چربی مثل روغن است و میزبان فکر کرد در این صورت روغن بهتر از کره باید باشد. بازگفت روغنت اعلاست بقال گفت روغنی دارم که از زلالی مانند آب چشمه است. مرد میزبان با خود گفت از قرار آب چشمه از هر سه آنها بهتر است و آن را هم که در منزل داریم! نتیجه عدم مراجعه به منابع اصلی هم آخرش این می‌شود که مباحثی خوانده شود که همه آن را خوانده‌اند و همه بلدند!